शेती हा आपल्या देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा आणि संस्कृतीचा कणा आहे. मात्र, शेती करताना शेतकऱ्यांना अनेक अडचणींचा सामना करावा लागतो, त्यातील सर्वात मोठी समस्या म्हणजे कीटक आणि रोग यांचा प्रादुर्भाव. योग्य कीटक आणि रोग व्यवस्थापन न झाल्यास पिकांचे उत्पादन कमी होते, गुणवत्ता खालावते आणि शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान होते. त्यामुळे कीटक व रोग प्रतिरोधक योग्य बियाण्यांची निवड करणे अत्यंत महत्त्वाचे ठरते.

कीटक आणि रोगांचा पिकांवर होणारा परिणाम
1. उत्पादनात घट – कीटक आणि रोगामुळे पिकांची वाढ खुंटते आणि उत्पादन क्षमतेवर परिणाम होतो.
2. गुणवत्तेत घट – पीक रोगग्रस्त झाल्यास त्याचा दर्जा कमी होतो आणि बाजारात त्याला योग्य किंमत मिळत नाही.
3. अतिरिक्त खर्च वाढतो – कीटकनाशके आणि रोगनाशकांचा जास्त वापर केल्याने उत्पादन खर्च वाढतो.
4. पर्यावरणावर परिणाम – कीटकनाशकांचा जास्त वापर केल्याने मातीची गुणवत्ता कमी होते आणि पर्यावरणावर नकारात्मक परिणाम होतो.

योग्य बियाण्यांची निवड का महत्त्वाची? 1. रोग आणि कीटक प्रतिरोधक बियाण्यांमुळे उत्पादन वाढते

आजच्या काळात संशोधित आणि हायब्रीड बियाण्यांची निवड केल्यास त्यात नैसर्गिक प्रतिकारशक्ती असते. ही बियाणे कीटक आणि रोगांशी सामना करू शकतात, ज्यामुळे उत्पादन कमी न होता जास्त मिळते. 2. रासायनिक फवारणीवरील अवलंबित्व कमी होते

जर बियाण्यांमध्ये नैसर्गिक प्रतिकारशक्ती असेल, तर शेतकऱ्यांना कीटकनाशके आणि रोगनाशकांचा जास्त वापर करावा लागत नाही. यामुळे उत्पादन खर्च कमी होतो आणि नफा वाढतो. 3. पीक चांगल्या स्थितीत राहते आणि गुणवत्ता सुधारते

आरोग्यदायी पिके बाजारात अधिक मागणी असलेल्या असतात. रोगमुक्त आणि निरोगी पीक असल्याने शेतकऱ्यांना बाजारात चांगला भाव मिळतो.

4. हवामान बदलांना तोंड देण्याची क्षमता वाढते

अलीकडच्या काळात हवामान बदलामुळे शेतीवर मोठा परिणाम होत आहे. योग्य बियाण्यांची निवड केल्यास अनिश्चित हवामानातही पीक चांगल्या प्रकारे तग धरू शकते. शेतकऱ्यांनी योग्य बियाण्यांची निवड कशी करावी? 1. स्थानिक हवामान आणि मातीचा विचार करा – आपल्या भागात ज्या प्रकारच्या माती आणि हवामानासाठी अनुकूल असतील अशी बियाणे निवडा. 2. संशोधित आणि प्रमाणित बियाणे वापरा – बाजारात स्थानिक आणि संशोधित बियाणे उपलब्ध असतात. संशोधित आणि रोग प्रतिरोधक बियाणे निवडल्यास उत्पादन जास्त मिळते. 3. विश्वसनीय कंपन्यांची बियाणे घ्या – चांगल्या कंपन्यांची आणि गुणवत्तापूर्ण बियाणे खरेदी करावीत जेणेकरून चांगले उत्पादन मिळेल. 4. स्थानिक कृषी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या – कृषी विज्ञान केंद्रे किंवा तज्ज्ञांशी सल्लामसलत करून योग्य बियाण्यांची निवड करावी. योग्य बियाण्यांची निवड केल्यास शेतकऱ्यांना अनेक फायदे मिळतात. कीटक आणि रोग प्रतिरोधक बियाणे वापरल्यास पीक निरोगी राहते, उत्पादन वाढते, खर्च कमी होतो आणि बाजारात उच्च दर मिळतो. शेतीमध्ये सतत नवीन तंत्रज्ञान आणि सुधारित बियाणे स्वीकारल्यास शेतकऱ्यांना दीर्घकालीन फायदा होईल. त्यामुळे योग्य बियाण्यांची निवड करून यशस्वी शेती करण्याकडे प्रत्येक शेतकऱ्याने लक्ष द्यावे!